Лявон Бушмар (на белорусском языке)   ::   Черный Кузьма

- Праз цябе гэта ўсё!

- Праз мяне?!

- А праз каго ж! Ты мне калi прызналася, што ён даходжваў сюды цi прысылаў свайго сына? Што тут насупроць мяне ўсё падстройвалася...

Галена стаяла белая як палатно.

- Калi ты мне прызналася, што ён цябе падгаворваў кiнуць мяне! Адразу не сказала, як я толькi прыйшоў, а ў паўзiмы прызналася!..

- Не было ў чым мне прызнавацца.

- Мусiбыць жа было, калi не прызнавалася, калi адразу не гаварыла!

- Як жа я магла гаварыць тады пра такiя рэчы, калi ты якiм быў тады, у той першы вечар?

- Маўчы, у маёй галаве цяпер увесь свет пераварочваецца. Мяне за сэрца смокча. Маўчы, калi хочаш, бо зараз i цябе заб'ю!

- Мяне? Завошта?!

- За ўсё!

- Нашто ты кiдаешся гэтакiмi словамi?

- Ай!

Ён страсянуў рукамi i выбег з хаты, пасля вярнуўся яшчэ, падбег да калыскi, паглядзеў на сына. I адтуль iрвануўся зараз жа, як бы ён зрабiў якi нядобры гэта ўчынак.

Сiнеў вечар. Бушмар запрагаў каня. Галена на ганку плакала. Бушмар не бачыў гэтага. Ён шпарка пагнаў каня ў дарогу. За лесам, дзе павiнен быў ляжаць забiты Вiнцэнты, Бушмар пусцiў каня паволi. Ён азiрнуўся. Нiкога нiдзе не было вiдаць. Змрок гусцiўся ў кустах i пад дрэвамi. Ён звярнуў пад тое месца i ўгледзеўся. Вiнцэнтага не было. Дзiўны след, цэлая дарога раўчуком цяглася напрамiк цераз поле да сцежкi ў вёску.

- Жывы, - мармынуў Бушмар, - папоўз дадому.

Яму не стала ад гэтага нi цяжэй, нi лягчэй, але ён пасмялеў. Сцёбнуў каня i памчаўся цераз вёску. У Вiнцэнтавай хаце, як i ва ўсiх, не было нi вялiкага святла, нi руху.

- Каб памёр, дык варушылiся б каля яго, - сказаў пад нос сабе Бушмар i прамчаўся вёскаю.