Пошуки будучыни (на белорусском языке)   ::   Черный Кузьма

Цяпер ужо слова "Сумлiчы"пранiзвала яго вострым болем i смуткам аб нечым навек страчаным i апаганеным. Ахоплепы дзiкай думкай, ён рушыў у брукаваную паваротку. Каля Сумлiч жанчына везла воз дроў. У першай сумлiцкай вулiцы дзяўчынка несла вядро вады. Яна азiрнулася на прысутуленую дзiўную постаць, якая ледзьве грабла нагамi. Стаялi дрэвы без лiсця, i дым iшоў з аднаго комiна. Тут жылi людзi. Шрэдэр падышоў да дзяўчынкi. Ламанай мовай ён сказаў:

- Гэта Сумлiчы?

- Сумлiчы.

- А немцаў не чуваць тут?

- А ты хто?

- Чэх.

- Немцаў няма, тут нашы. Пасля таго як па шашы пачалi душыць немцаў, дык яны сюды i носа не ткнуць. Трасцы!

- Партызаны ўсюды?

- Немцы толькi па гарадах асталiся.

Зноў адчай i трывога выгналi з Шрэдэравай душы нядаўняе жаданне сказаць першаму сустрэчнаму чалавечае слова. Тут падышла другая дзяўчынка, i новае пачуццё ажыло ў Шрэдэра. Гэта быў страх. А страх пачаў зменьвацца слабасцю волi i думкi. Аднак жа думка яго працавала даволi цвёрда. Разам з тым зноў пачало варочацца да яго iмкненне да чалавечага слова кожнаму, хто натрапiцца на яго дарозе. Настрой яго зменьваўся кожную секунду. То хацелася яму крыкнуць: "Густаў, сын мой! Дзе ты? Дзе твае салдаты i слава фюрэра?" То хацелася сказаць: "Пракляцце табе, фюрэр, за тое, што ты павёў мяне туды, куды я прыйшоў!" - i цалаваць гэтых дзяўчынак.

- Гэта чэх, - сказала дзяўчынка з вядром той, другой, якая толькi што падышла.

- Дык чаго ж ты стаiш, - сказала Шрэдэру новая дзяўчынка.