Хрыстос прызямлиыся ы Гародни   ::   Караткевіч Уладзімір

Рукі снілі яе мяккасць, вочы марылі аб яе льсняным бляску, ноздры прымушаў пашырацца ўяўны, саладкаваты пах руні.

І настаў дзень, калі ўсё гэта выбухнула.

Зноў стаялі гурмы каля Лідскае брамы. Толькі на гэты раз ішлі яны, а заставаўся — ён. І мужык міжволі гуляў ятаганам, зноў насаджаным на дрэўца.

— Харошая сталь?

— У-у. Зірні, каса якая. Трохі выгнуў, падкляпаў.

Людзі стаялі перад ім, і ён нічога не мог сказаць ім. Яны мелі рацыю. Яны клапаціліся аб жыцці.

— Даруй, — сказаў нехта з натоўпу. — Яна чакае.

— Вартуй тут.

— Парадак наводзь.

— Па-Божы.

Вельмі непрыгожая жанчына падышла да іх:

— Я ўсё зрабіла дзеля цябе, Пане Божа. Цяперака адпусці.

— На што спадзяешся? — сумна ўсміхаўся ён. — Вёска ж спалена?

— Няшчасце дапамагло. У нас амаль усіх баб татары спалілі. Малюся і плачу за іх. Не хацела б сабе шчасця цаной такою. Але што зробіш, трэба жыць. Я знайду цяпер сабе мужа. Дзеці ў мяне будуць.

І тут яна заплакала. Ад гора за другіх і ад палёгкі за сябе.

— Ідзі, — сказаў ён. — Бывай шчаслівая.

І яшчэ адзін малады хлапец падышоў:

— І мяне баязлівым лічылі. Бык мяне ганяў. А цяпер я давёў. Бачыш, трох пальцаў няма. Шнар цераз аблічча. Шчасце ты даў мне. Няхай цяпер якая дзеўка мяне баязліўцам нарачэ.

— Ідзі.

Калека на мыліцах падышоў:

— І я шчаслівы. Праз слёзы, а шчаслівы. Адпусці. Мне ад цябе нічога больш не трэба. У нас цяпер усе, хто не пабіты — калекі. Я не горшы за іншых. Будзе дом, жонка, дзеці. Ёсць збожжа і хлеб.

І іншыя гучалі галасы:

— Конь у мяне.