Млечны Шлях (на белорусском языке)   ::   Черный Кузьма

Гэта быў той самыстарэйшы з чатырох. Абыякавасцi i холаду цяпер на яго твары не было. Была пакута i смутак. Цяпер ён здаваўся гарбаты, быў ускудлычаны, чырванатвары i з прыгнутымi ў каленях нагамi. Так ён стаяў, пагойдваючыся на нагах, у поўным маўчаннi гэтай нейкай нешчаслiвай хаты i прахрыпеў, усё з тым жа сваiм жудасным акцэнтам i вымоваю:

- Пачакаем дня, каб капаць i хаваць. Цяпер ноч. Нашто так спяшацца?

Вельмi можа быць, што той, з адкiнутымi назад валасамi, узрадаваўся гэтаму нечаканаму голасу, хоць i хрыпатаму, хоць i страшнаму. Усё ж гэта быў чалавечы голас. З нейкай раптоўнай жвавасцю, як бы ўхапiўшыся за прычыну, каб перад кiм паспавядацца, той, з адкiнутымi валасамi, сказаў:

- Галубок ты мой. Яна ўжо чацвёрты дзень ляжыць непахаваная. Пакуль мы дасталi дошак на труну, пакуль цвiкi з iх без начыння падаставалi, пакуль пiлу знайшлi на пажарышчы за лесам.

- А хто гэта памерлая?

- Гэта мая дачка.

- А жывая?

- I жывая мая дачка.

- Ну добра. Хадзем капаць.

- I я пайду, - пачуўся тут голас, i з падлогi падняўся самы маладзейшы, што быў у чырвонаармейскай адзежы.

Бацька нябожчыцы яшчэ пажвавеў. Нейкiя новыя рысы пачалi ажываць на яго твары.

- Што вы за людзi? - ужо новым тонам сказаў ён.

Тыя маўчалi.

- Ну, ты немец, я чую з твае гаворкi, - ткнуў ён рукой у грудзi таго, што нядаўна кашляў. - А ты хто? Адкуль ты?

- Я можа пасля скажу.

- Ну добра, - адразу апанураў чалавек.