Миколка-паравоз (на белорусском языке)   ::   Лыньков Михась

У нямецкiм палоне

Склеп быў нiзкi, вiльготны, з прапыленымi, бруднымi сценамi, з невялiкiмi акенцамi, узятымi ў жалезныя краты. У акенцы вiдаць былi ногi часавога. Другi часавы быў ля дзвярэй, ад якiх вяла ў склеп невялiчкая лесвiца. Гэты часавы хадзiў узад i ўперад ля дзвярэй i раз-пораз гучна пакрыкваў, каб не размаўлялi мiж сабой, каб сядзелi цiха, маўклiва. Было тут каля трыццацi чалавек. Было некалькi батракоў, адзiн каваль, а рэшта сяляне. Усе чакалi, чым жа скончацца ўрэшце гэтыя падзеi, цi будзе калi збаўленне ад пана, ад немца, цi хутка прыйдзецца памiраць. Спрабавалi спытаць аб тым часавога:

- Што-та будзе з намi?

Часавы трохi разумеў словы. Ён зразумеў запытанне. Усадзiўшы з размаху штык у зямлю, ён сказаў:

- Вось што будзе з вамi...

Такi быў адказ. Ад гэтага жэсту ў многiх забегалi мурашкi па целу i стала цяжка дыхаць. Каб пазбыцца невясёлых дум, старалiся заснуць, масцiлiся на цаглянай падлозе, на старых бочках, паскiданых у склепе. Мала гаварылi, бо ўсё ўжо было перагаворана памiж сабой i кожны знаў галоўную ўмову - не гаварыць немцам нiчога, не выдаваць нiкога. Толькi адзiн з сялян, з прычасанай у клiнок барадой, у чыстым, новым кажушку, усё божкаўся ды войкаў у кутку:

- Ах, Божа мой, Божа... ах, Божа мой, Божа...

Адзiн з маладзейшых раздражнёна сказаў яму:

- Ды кiнь ты Бога трывожыць... Пражыў век свой сабакам, памры хоць па-людску.

Чалавек змаўкаў на хвiлiну, потым зноў пачынаў сваё:

- Ах, Божа мой, Божа...

А часам, забыўшыся i не зварочваючыся нi да каго, шаптаў сабе ўголас:

- Я ўсё раскажу... усё...